Wat willen we bereiken?
In het nieuwe coalitieakkoordis de paragraaf ‘in verbinding met de samenleving’ opgenomen, waarin de ambitie is opgenomen om een overheid te zijn die luistert en handelt vanuit het perspectief van het initiatief in de maatschappij. De belangrijke kernwaarden die genoemd worden zijn: zichtbaar, betrouwbaar en realistisch.
Daarnaast hebben de gemeenteraad, bestuur en management van Oss de afgelopen jaren in verschillende bijeenkomsten geuit meer een netwerkende en responsieve overheid te willen zijn. Een gemeente die niet voor de inwoner bepaalt wat goed voor hem of haar is, maar die luistert naar de inwoner en faciliteert. Een gemeente die initiatieven vanuit de samenleving waardeert en faciliteert.
Ook de naderende wet ‘versterking participatie op decentraal niveau’ vraagt om actief met participatie aan de slag te gaan. Het doel van het wetsvoorstel is de betrokkenheid van inwoners bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid van hun gemeente. Ook wordt het uitdaagrecht, als specifieke vorm van participatie, wettelijk verankerd.
Het samenkomen van het coalitieakkoord, de concernstrategie en de naderende wet vragen om versterking van participatie. Echter we zullen als gemeente niet alleen iets moeten vinden van het participeren met en door inwoners, maar ook van wat voor overheid we willen zijn en wat voor samenleving we willen. Dat is niet los te zien van elkaar. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat gemeenschappen zelf richting kunnen geven aan hun eigen leefomgeving?
We werken aan de volgende doelstelling(en):
Met de stappen die al zijn gezet op het gebied van de responsieve overheid en de speerpunten in het coalitieakkoord is duidelijk dat we twee zaken willen bereiken:
- Meer en kwalitatief goede vormen van participatie tussen inwoners en gemeente tot stand brengen. Hierbij gaat het over een gelijkwaardige relatie tussen inwoners en gemeente.
- Meer en beter maatschappelijke initiatieven omarmen en stimuleren, waarbij de relatie tussen inwoners onderling uitgangspunt is, en de gemeente dit proces faciliteert.
Deze resultaten kunnen we bereiken als we een visie hebben op wat voor samenleving we willen en een visie op hoe we de betrokkenheid van inwoners kunnen vergroten. Kortom, we hebben een visie nodig op gemeenschapsgericht werken en een visie op participatie. Bij de visie op gemeenschapsgericht werken hoort ook het krijgen van duidelijkheid over de rol van wijk- en dorpsraden en de rol van wijkzaken i.r.t. vakinhoudelijk medewerkers. Dit sluit weer aan bij de speerpunten in het coalitieakkoord.
Deze reis willen we samen met de raad, inwoners en partners maken en nemen daar de tijd voor.
Wat zijn de speerpunten uit het coalitieakkoord?
Onderwerp | Activiteit | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|---|
1. In gesprek met inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties |
| X | |||
| X | X | X | X | |
| X | X | X | X | |
2. gemeentebreed participatiebeleid |
| X | X | ||
| X | X | |||
| X | ||||
| X | X | X | ||
3. Inwonerpeilingen |
| X | X | ||
4. Rol van wijk- en dorpsraden |
| X | X | ||
5. ontwikkelbudgetten |
| X | X |
Wat gaan we hiervoor doen?
Activiteit | Wanneer gereed |
|---|---|
Het nadenken over participatie kan niet los worden gezien van het samenspel tussen de representatieve democratie (de gekozen volksvertegenwoordiging) en de participatieve democratie (de betrokkenheid en invloed vanuit de maatschappij). Kortom, er is ook behoefte aan een visie op het gebied van participatie. We hebben met elkaar fundamentele vragen te beantwoorden over participatie en daarvoor kan gestructureerd het gesprek gevoerd worden. We willen aan de slag met een ‘routekaart’ die bestaat uit een structuur van stappen en suggesties om het goede gesprek te voeren. Na het volgen van deze stappen heeft de gemeente Oss een handelingsperspectief om effectief aan de slag te gaan met participatie. En hiermee ook duidelijkheid te bieden aan onze inwoners en partners wat ze van ons mogen verwachten en wat wij van hen verwachten. Om de route als gedragen proces in te richten, is het advies om dit gezamenlijk te doen. Een platform met inwoners, (burger)raadsleden, collegeleden en ambtenaren te vormen om de routekaart gezamenlijk te doorlopen. We nemen alle partijen mee in wat het betekent om participatief te werken. Er worden gezamenlijk spelregels uitgewerkt over welke vorm van participatie wanneer het beste past. Het ‘hoe’ van deze reis, wordt in een plan van aanpak verder uitgewerkt. In Q2/2023 is het plan van aanpak klaar. En de verwachting is dat de visie in Q4/2024 kan worden opgeleverd. | Q4/2024 |
Om te werken voor de gemeenschappen in Oss is het nodig om een goed beeld te hebben van het wenkend perspectief en antwoorden op de vragen die gesteld zijn. Een visie op gemeenschapsgericht werken is daarvoor een eerste stap. Duidelijk is dat het komen tot een visie een reis is die met raad, partners en inwoners wordt afgelegd en daarvoor wordt in 2023 en 2024 goed de tijd genomen. Het plan van aanpak is gereed in Q2/2023 en de visie in Q4/2024. | Q4/2024 |
Het maken van een visie op gemeenschapsgericht werken en op participatie is echter niet voldoende om een cultuuromslag te maken. Om als gemeente Oss een netwerkende/responsieve overheid te zijn is het nodig dat de organisatie (bestuur en ambtelijke organisatie) stappen maakt op gebied van het werken voor en met gemeenschappen en dat het kennisniveau op het gebied van participatie groeit. | Q4/2024. |
Uit onderzoek blijkt echter dat het de medewerkers in wisselende mate lukt om zichzelf responsief op te stellen; als het ware een professionele beperking op te leggen en de eigen macht in te perken. De neiging blijft bestaan om ‘naar het stuur te grijpen’ als men ziet dat participatie niet inhoudelijk tot een beter plan leidt, naar de maatstaven van de professional. Daarnaast is er geen standaard plan om met participatie om te gaan, waardoor ieder team of iedere medewerker zelf een plan voor moet maken. En wat weer zorgt voor grote verschillen in aanpak. Er is behoefte aan duidelijkheid in aanpak en er is behoefte aan kennis en kunde op het gebied van alle mogelijkheden van gemeenschapsgericht werken en participatie. | Q4/2024. |
Om een start te kunnen maken stellen we voor een projectleider aan te stellen. Deze projectleider kan de eerste stappen van de verdere ontwikkeling zetten, waarna we een beter beeld krijgen van wat nodig is. Wat weer wordt verwerkt in de plannen van aanpak. De kosten hiervoor zijn bij de start € 110.000 voor het jaar 2023 en 2024. | Q1/2023 |