Programma 2. Werk, inkomen en onderwijs

We hebben het Meerjaren Investeringsplan (MIP) voor onderwijshuisvesting geactualiseerd. De planning van de projecten is bijgesteld op basis van de voortgang van de projecten en de beschikbare ambtelijke capaciteit. Hierdoor schuiven sommige projecten naar latere jaren of passen we investeringsbedragen aan. Dit leidt tot aangepaste investeringslasten. We lichten de belangrijkste wijzigingen toe. Het krediet van de Evenaar is doorgeschoven naar 2023 en stijgt met € 100.000 tot € 300.000. Het voordeel in 2023 op de kapitaallasten bedraagt € 7.200. Vanaf 2024 stijgen de kapitaallasten met € 3.600. De investering in Meander Lith schuift een jaar op en wordt € 152.625 hoger. Het eenmalige voordeel in 2023 op de kapitaallasten bedraagt € 7.784 en vanaf 2024 stijgen de kapitaallasten met € 7.784.

De kosten voor het leerlingenvervoer vallen in 2022 € 95.000 lager uit. Vorig jaar hebben we het leerlingenvervoer opnieuw aanbesteed. We zien scherpere tarieven bij gelijkblijvende volumes in vervoer, waardoor de kosten lager uit zullen vallen. Voor 2023 verwachten we opnieuw gelijkblijvende aantallen in het vervoer. Alleen door verwachte hoge indexatie van de tarieven behalen we geen structureel voordeel.

We laten binnen het Participatiebudget in 2022 een bedrag van € 188.000 vrijvallen. Dit bedrag hebben we van het Rijk ontvangen als gevolg van COVID-19. De middelen waren beschikbaar gesteld om de reguliere dienstverlening op peil te kunnen houden als de instroom in de bijstand toeneemt en om de dienstverlening aan mensen te intensiveren die als gevolg van de crisis instromen in de bijstand. In Oss heeft de verwachte groei door beperkte instroom niet plaatsgevonden. Daardoor hebben we geen extra uitgaven gehad binnen het Participatiebudget.

Op 1 januari 2022 is de nieuwe wet inburgering in werking getreden. We ontvangen via een Specifieke Uitkering van SZW middelen voor de bekostiging van inburgeringsvoorzieningen. De uitkering is voorlopig vastgesteld op afgerond € 570.000 voor 2022 en zal na afloop van 2022 definitief worden vastgesteld als bekend is hoeveel asielstatushouders, gezins-en overige migranten in de gemeente werkelijk gevestigd zijn.

We hebben een incidenteel voordeel in 2022 omdat we vanuit het Werkvoorzieningschap € 480.000 hebben teruggekregen vanuit de egalisatiereserve Wsw. Dit bedrag kan vrijvallen. De egalisatiereserve Wsw is gevormd voor het verrekenen van de financiële gevolgen voor over- en onderrealisatie Wsw in onze regio waarbij geldt dat het saldo van de egalisatiereserve niet hoger mag zijn dan 2,5% van het totale regionaal fictieve Wsw budget. De stand van de egalisatiereserve was hoger dan 2,5% met als gevolg dat iedere gemeente haar aandeel van het overschot terugontvangt.

Voor de uitkering van leefgelden ramen we voor het jaar 2022 een bedrag van € 950.000. Voor het jaar 2023 schatten we dit op € 1,4 miljoen. Dit bedrag betalen we uit de rijksgelden die we hiervoor ontvangen. Voor 2023 heeft de overheid nog geen bekostigingsregeling verstrekt. Wel is de toezegging aan gemeenten gedaan dat zij in beginsel schadeloos worden gesteld. Voor de opbrengsten in 2023 hebben we de geraamde kosten als uitgangspunten genomen. De kosten voor 2023 zijn moeilijk te ramen omdat het verloop van de oorlog in Oekraïne niet te voorspellen is. We hebben de verwachte situatie van december 2022 daarom als gemiddeld uitgangspunt genomen voor de situatie in 2023. In de eerste financiële tussenrapportage van 2023 stellen we de ramingen bij.

We hebben het bestedingsplan van de reserve Participatiebevordering geactualiseerd. We verwachten in 2022 in totaal € 659.000 en in 2023 en 2024 € 18.000 uit te geven van de beschikbare € 3.320.000. Voor de overige uitgaven van 2023 en toekomstige jaren maken we jaarlijks een bestedingsplan. We besteden het aan de crisisaanpak (€ 375.000), het project verbeterde samenwerking onder 1 dak (€ 157.000), pilot digitaal samenwerkplan (€ 72.000) en teamontwikkeling (€ 66.000). Het budget voor de crisisaanpak zetten we in voor verschillende doelen, namelijk van Werk naar Werk voor de lokale ondernemers die gebruikmaken van de Tozo regeling. Daarnaast zetten we het in voor de aanpak van Bijstand naar Werk voor het zo snel mogelijk bemiddelen van mensen met een bijstandsuitkering naar werk in groeisectoren. Als laatste zetten we het in voor de aanpak van Bijstand naar Meedoen. Hier zetten we in op maatschappelijke participatie voor de specifieke doelgroep binnen ons bestand. De uitvoering vindt plaats in de periode 2021-2024, waarbij we in 2022 afgerond € 375.000 verwachten uit te geven. De uitgaven hebben betrekking op inzet van extra mensen/inhuur. Voor het project verbeterde samenwerking onder 1 dak verwachten we € 157.000 uit te geven. We verhuizen ons arbeidstrainingscentrum De Rotonde en de faciliteiten van het Desso House naar IBN. De samenwerking tussen team Werk en IBN gaat hierdoor verbeteren, we brengen twee infrastructuren meer bij elkaar en werken verder aan een methodische doorontwikkeling van de Rotonde. Hiermee maken we de dienstverlening aan onze inwoners beter en het sluit aan bij ons hernieuwde strategisch partnership met IBN. Voor de pilot digitaal samenwerkplan begroten we € 72.000. Het budget zetten we in bij onderzoek, ontwikkeling en implementatie van datgene wat consulenten helpt om het werken met de Samenwerkwijze mogelijk te maken, zodat zij inwoners beter kunnen ondersteunen bij hun hulpvragen.

We stellen voor een investeringsbedrag van € 10 miljoen te begroten voor nieuwbouw van het voortgezet speciaal onderwijs voorziening. Dit betekent een extra bedrag van € 92.000 in 2025 en vanaf 2026 jaarlijks € 79.000. In de Programmabegroting 2022 hebben we het destijds begrote bedrag voor VSO bepaald op basis van inpassing in een bestaand gebouw. Vanaf medio 2021 heeft een locatieonderzoek plaatsgevonden. Het Hooghuis (Verdistraat) is één van de vijf potentiële locaties. Dit is een inpassinglocatie, maar aanmerkelijk duurder dan de eerder begrote 50% van de nieuwbouw-m2 prijs. Ook de locatie van Hub Noord-Brabant en De Sonnewijser zijn potentiële locaties. Dit zijn verouderde gebouwen waar een investering tegen 50% van de nieuwbouw-m2 prijs ook niet haalbaar is. Om deze reden stellen we nu voor om nu een investeringsbedrag voor nieuwbouw beschikbaar te stellen. We verwachten dat een investering van afgerond € 10.000.000 nodig is. Voor de oorspronkelijke investering hadden we aan investeringslasten € 241.000 geraamd. De kosten worden nu hoger, ze stijgen met € 92.000 in 2025 en € 79.000 vanaf 2026. De uitwerking en het definitief beschikbaar stellen leggen we in een afzonderlijk raadsvoorstel aan u voor.

We stellen voor een investeringsbedrag van € 9 miljoen te begroten voor nieuwbouw van het voortgezet speciaal onderwijs voorziening. Dit betekent een extra jaarlijks bedrag van € 139.000. In de Programmabegroting 2022 hebben we destijds het begrote bedrag voor SO bepaald op basis van inpassing in een bestaand gebouw. Vanaf medio 2021 heeft een locatieonderzoek plaatsgevonden en Het Hooghuis (Verdistraat) is één van de vijf potentiële locaties. Dit is een inpassinglocatie, maar aanmerkelijk duurder dan de eerder begrote 50% van de nieuwbouw-m2 prijs. Ook de locatie van Hub Noord-Brabant en De Sonnewijser zijn potentiële locaties. Dit zijn verouderde gebouwen waar een investering tegen 50% van de nieuwbouw-m2 prijs ook niet haalbaar is. Om deze reden stellen we voor om voor nu het begrote bedrag voor nieuwbouw op te nemen. We verwachten dat een investering van € 9.000.000 nodig is. Voor de oorspronkelijke investering hadden we jaarlijkse laten van € 184.000 begroot. Bij nieuwbouw worden de investeringslasten € 324.000. Dit is een toename met € 139.000. De uitwerking en het definitief beschikbaar stellen leggen we in een afzonderlijk raadsvoorstel aan u voor.

We schuiven de investering voor Kindlandschap De Eiber een jaar door. Het oorspronkelijke voorbereidingskrediet van € 125.000 vervalt in 2022. In 2023 verhogen we dit naar € 350.000. In 2024 voegen de geraamde kredieten van 2023 en 2024 samen tot één krediet van € 4.348.075. In totaal wordt het krediet verhoogd naar € 4.698.075. Dit is een stijging ten opzichte van het oorspronkelijke krediet met € 1.311.075. De investeringslasten worden hierdoor in 2024 eenmalig lager en vanaf 2025 € 48.000 hoger. Dit is met name het gevolg van meer leerlingen. In het IHP 2021 (vastgesteld in het OOGO januari 2021 en door de gemeenteraad april 2021) was uitgegaan van de leerlingenprognose van Pronexus uit 2019 van 192 leerlingen, wat overeen komt met een benodigde ruimte van 1.166 m2. In het IHP 2022 (vastgesteld in het OOGO juli 2022) wordt uitgagaan van de leerlingenprognoses uit 2021. Daarin staat dat de verwachting is dat de drie scholen in 2036 231 leerlingen hebben, wat overeenkomst met een benodigde ruimte van 1.362 m2. Kinderopvang was in 2021 nog niet meegerekend en in 2022 wel, hierdoor is 330 m2 aan extra ruimte nodig. De investering voor de kinderopvang ontvangt de gemeente terug in de vorm van verhuur (kapitaallasten).

We stellen voor om vanaf 2023 de pilot budgetcoaching op te starten voor de duur van een jaar. De incidentele kosten voor 2023 zijn € 80.000 en dekken we uit de reserve Participatiebevordering. De pilot budgetcoaching is een uitbreiding op de bestaande dienstverlening van Schuldhulpverlening en is gericht op het voorkomen van schulden. Bij budgetcoaching richten we ons specifiek op de doelgroep waarvoor nog geen structureel budgetbeheer en ondersteuning nodig is. Door middel van tijdelijke hulp bij geldzaken zorgen we ervoor dat deze doelgroep niet structureel in de problemen komt. De ervaring die we opdoen binnen deze pilot zal als input worden gebruikt voor het nieuwe beleidskader Armoede en Schulden.

We stellen voor om vanaf 2023 een jaarlijks bedrag van € 35.000 voor het schuldenknooppunt en collectief schuldregelen (S&C) en jaarlijks € 15.000 voor de Nederlandse Schuldhulproute (NSR) beschikbaar te stellen. We zijn gestart met het schuldenknooppunt en collectief schuldregelen (S&C). Hiermee maakt de gemeente vaste afspraken met grote schuldeisers over de automatische goedkeuring van een betalingsvoorstel. Voor inwoners met schulden betekent dit dat er sneller een oplossing voor hun schulden is. De jaarlijkse kosten hiervan zijn € 35.000. Dit bedrag bestaat uit kosten voor aansluiten bij het Waarborgfonds, gederfde inkomsten van bemiddelingskosten en de kosten voor het aanvullen van saneringskredieten bij onvoorziene inkomstendaling. Daarnaast vragen we om borging van de samenwerking met de Nederlandse Schuldhulproute (NSR). De kosten op jaarbasis zijn € 15.000. Dit zijn kosten voor de website geldfit.nl. Via deze website ontdekken mensen anoniem welke stap zij kunnen zetten om weer grip te krijgen op hun geld. Vanaf augustus 2020 doen we in Oss mee aan de Nederlandse Schuldhulproute. Deze pilot loopt tot augustus 2022. Graag willen we de deelname aan de NSR behouden. Deelname aan de NSR is een extra mogelijkheid om Osse inwoners te stimuleren passende hulp te zoeken bij geldzorgen. In 2021 hebben 1.682 Osse inwoners Geldfit bezocht, 461 inwoners hebben online een test gedaan en advies ontvangen. Het is een aanvulling op de aanpak Vroegsignalering betalingsachterstanden. Daarmee is het een welkome bijdrage aan onze doelstelling om het bereik van inwoners met geldzorgen te vergroten.

We stellen voor om de inkomensgrens van de Eenmalige Energietoeslag (EET) te verhogen van 120% naar 130%, omdat we zien dat veel huishoudens boven 120% ook te maken hebben met stijgende energiekosten. De extra incidentele kosten hiervan zijn €1.170.000 (€ 1.300 x 900 huishoudens). De kosten zijn inclusief de door het Rijk gecommuniceerde verhoging van de EET van € 800 naar € 1.300. We verwachten €570.000 te kunnen dekken uit de rijksbijdrage voor de EET. De overige €600.000 dekken we uit de resterende TONK middelen binnen de reserve Participatiebevordering. Daarnaast stellen we voor om de doelgroep van de EET uit te breiden met uitwonende studenten, omdat we studenten op dezelfde voorwaarden willen gaan beoordelen als alle inwoners die zelfstandig wonen. De verwachting is dat hooguit 150 uitwonende studenten daadwerkelijk een energietoeslag krijgen. Dat is een incidentele extra uitgave van € 195.000 (€ 1.300 x 150) en dekken we uit de resterende TONK middelen binnen de reserve Participatiebevordering.

We stellen voor om voor het speciaal basisonderwijs (SBO) Het Baken een investering te plannen van € 5.400.000 in 2025. Dit zorgt voor extra investeringslasten van jaarlijks € 197.000 vanaf 2026. Bij de programmabegroting 2022 gingen wij uit van voorziening voor SO inclusief SBO Het Baken. SBO Het Baken heeft zich in april 2022 teruggetrokken uit de intentieovereenkomst en heeft in april 2022 een aparte huisvestingsaanvraag ingediend. Dit vraagt een investering, inclusief kinderopvang, van € 5.400.000. De uitwerking en het definitief beschikbaar stellen leggen we in een afzonderlijk raadsvoorstel aan u voor.

We ontvangen € 41.000 voor het organiseren van leerlingenvervoer voor vluchtelingen uit Oekraïne. Uit de Oekraïne komen mensen naar Nederland, waaronder veel kinderen en jongeren onder de 18 jaar. We zien dat scholen en gemeenten enorme inspanningen leveren om deze leerlingen onderwijs te bieden, waaronder in sommige gevallen ook het vervoer naar school. Het Kabinet stelt hiervoor extra geld beschikbaar.

We ontvangen in 2023 € 55.000 minder voor participatie. Er is sprake van een korting van het gemeentelijk budget omdat het Rijk direct een bijdrage doet aan de GGZ voor de IPS regeling. Dit gaat om een subsidieregeling voor Individuele Plaatsing en Steun (IPS).

Voor het opvangen van exploitatietekorten voor de periode 1 januari tot 1 april 2022 ontvangen we € 96.000. Dit betalen we in 2022 door aan IBN.

We ontvangen € 3,2 miljoen voor de energietoeslag. Landelijk is besloten om in 2022 en nu ook extra in 2023 € 1.300 energietoeslag uit te keren voor mensen die leven van 120% van het sociaal minimum. We ontvangen in de septembercirculaire extra middelen om de toeslag in 2022 te verhogen van € 800 naar € 1.300 (€ 2,8 miljoen). Plus een correctie van € 0,4 miljoen omdat de toeslag in de meicirculaire foutief berekend was. Later ontvangen we nog een bedrag om ook deze toeslag in 2023 (of deels in 2022) uit te betalen.

We ontvangen € 199.000 voor maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden.